Voetbalwedstrijdjes in volle gang. Vijf tegen vijf. Daarnaast een springkussen. Daar weer naast minigolf. Het is druk op de Zuiderzeeboulevard in Harderwijk. En dit is nog maar een fractie van wat er vandaag te doen is. Het zijn de jaarlijkse Aaltjesdagen waar Life Goals samen met andere organisaties – zoals Veld 42 – sport en spel organiseert, onder de vlag van het Life Goals Festival Harderwijk x Veluwegames. Officieel voor iedereen die het leuk vindt.
Een van de deelnemers is Ardon Fedi (30). Vandaag begeleidt hij het ‘slowbiken’, maar doorgaans is-ie meer ‘van de snelheid’. Hij mountainbiket graag in de regio. Verstand op nul en gaan. Maar vandaag dus slow. Stel je de korte fietsroute ooit voor – zo’n 5 meter – en die dan zo langzaam mogelijk afleggen. Ardon geeft de mensen uitleg en noteert de tijden. De meesten rond de minuut, hier en daar een uitschieter, eentje van 152 seconden. ‘Die gaat denk ik niet meer worden ingehaald vandaag.’
Neurospicy
Ardon draagt een snelle sportbril en een felgeel shirt met daarop ‘Veluwegames’. Ardon rondde eerst de MDT Set Your Life Goals af en daarna, bij Veld 42, kon hij doorstromen naar de korte cursus Leider Sportieve Recreatie (LSR). LSR is sport- en spelbegeleiding met iets meer het plezier centraal, en iets minder het competitieve, legt hij uit. ‘Hoe maak je een les leuk voor iedereen die meedoet, hoe betrek je mensen? Niet zo van: overtreding, punt eraf. Nee, gewoon lekker samen bezig zijn. Stukje inclusie. Dat moet ook, want de meeste mensen sjouwen een rugzak mee of hebben het psychisch iets moeilijker.’
En hijzelf? Grijnzend: ‘Ik ben neurospicy’. Ook wel: Asperger syndroom, ergens op het autismespectrum. Je zou het niet zeggen als je met hem praat. Hij komt sociaal over en spreekt geconcentreerd. Maar, zegt hij, vooral ná zo’n lange dag is het merkbaar. ‘Ik weet dat ik de rest van het weekend tijd moet nemen en moet bijtanken, omdat de sociale energie toch even op is. Maar over het algemeen valt het mee, ik schakel snel.’
Goede dagen, slechte dagen
LSR begon drie maanden geleden, op een moment dat Ardon niet lekker in z’n vel zat. Naast Asperger heeft hij ook ervaring met depressies. Meer dan-ie zou willen. Hij weet wanneer het die kant op gaat. Eerst normaal, dan distiem – een vlakke en sombere tussenfase – dan depressief. ‘Op die momenten heb ik de neiging om mezelf terug te trekken en alles op afstand te houden, terwijl juist op dat soort moment sport kan helpen om daartegenin te gaan.’
Toegegeven, eerst is het een beetje forceren. Meedoen en sporten terwijl je hoofd en je lichaam zeggen: nee. Hij zat er ‘aardig nors’ bij, die eerste weken LSR, maar hij was actief. Het ging steeds beter. Tuurlijk, van sporten maak je endorfine aan waardoor je je gelukkiger voelt, maar voor Ardon zit de kracht ‘m vooral in sport als medium, als middel dat andere dingen voortbrengt. ‘Door middel van het samen bezig zijn met anderen mensen, door iets neer te zetten voor mensen die daar ook weer beter van worden, werk je eigenlijk naar iets heel moois toe. Gecombineerd met het fysiek bezig te zijn is het goed voor je lichaam en je geest. Zo ben ik mede dankzij dit traject uit de depressie geklommen. Dat is iets wat ik iedereen gun.’
Iedereen is anders
Toch is het niet zo makkelijk. Sport helpt niet voor iedereen. En zeker niet voor alle mensen met een vorm van autismespectrumstoornis, benadrukt Ardon. ‘Die zijn allemaal heel verschillend.’ Iedereen kent het stereotype ‘autist’, sociaal schuw en alleswetend over een heel specifiek – vaak technisch of wiskundig – onderwerp. ‘Maar het gros van de autistische mensen die ik persoonlijk ken, zijn stiekem ook maar mensen. Als iemand jouw haarkleur heeft, wil dat ook niet zeggen dat jullie verder op elkaar lijken.’
Wat doorgaans wel helpt, volgens Ardon, is om mensen samen te brengen die hetzelfde hebben meegemaakt. Anderen assisteren in zijn of haar herstel. En gebruik maken van je eigen ervaring. Ervaringsdeskundige is-ie nog niet – ‘daar heb je een opleiding voor nodig’ – maar hij gaat wel die kant op. Hij deed vrijwilligerswerk bij Ixta Noa. ‘Gesprekjes voeren, of stukken lopen. Lotgenotencontact. Dat is eigenlijk een te dramatisch woord, maar het is doorgaans erg waardevol.’
Langetermijndoelen
Volgens Ardon is een van de dingen die Life Goals en Veld 42 toevoegen, een doel, een soort uitzicht op de toekomst. En daar samen naartoe werken. Precies wat er weleens aan ontbreekt in moeilijke periodes. Niet dat Ardon nou zo van het doelen stellen is. Hij weet dat hij in dit veld en deze trajecten actief wil blijven. Maar langetermijndoelen? Lachend: ‘Neh. Als jij mij nu vraagt waar ik mezelf over vijf jaar zie…. Ik weet nog niet eens wat ik vanavond ga eten.’