Voor sommigen is het een cliché: sport gaat om meedoen, niet om winnen. Maar voor anderen is het een geleefde waarheid. Voor Liesbeth Vogelaar, voetballer in het damesteam van Yulius in Dordrecht, is sport een manier om weer mee te doen, niet alleen met de wedstrijd, maar met het leven en in de samenleving. De dames van Yulius speelden op drie mei ‘thuis’ bij het Life Goals Festival Dordrecht, een 4-tegen-4 straatvoetbaltoernooi op het Statenplein in Dordrecht.
Maatschappelijk probleem
Liesbeth is net 44 geworden maar volgens haar begint ze pas net aan het leven. Ze heeft zich te lang geschaamd, vertelt ze, voor haar verleden, voor haar psychische aandoeningen, zo erg dat ze helemaal naar binnen kroop. ‘Mijn tijd komt nu’, zegt ze, ‘ik heb veel te lang gewacht. Je moet je uitspreken, he.’
Uitspreken doet ze. Ze is enorm open over haar verleden en wat ze heeft meegemaakt. Over haar trauma, over de verkrachting op haar zesde en over het huiselijk geweld dat ze meemaakte. Zeker geen individueel probleem, geeft ze aan, maar een maatschappelijke. ‘Kijk maar naar die gebeurtenissen met Ali B of het verhaal van Johan Derksen’.
Praten, praten, praten
Op haar zestiende deed ze aangifte van de verkrachting maar werd ze door de politie weggestuurd. Ze klapte helemaal dicht. Jaren zat ze in de ‘survivalstand’, zonder stil te staan bij wat ze eigenlijk voelde of wilde. Tot ze drie jaar geleden PSYTREC (Psychotrauma Expertise Centrum) deed, een intensieve achtdaagse traumabehandeling. ‘Toen kwam het eruit: ik had PTSS, een post-traumatische stressstoornis. Ik heb daar zo veel uren gepraat, ik weet niet eens meer wat ik gezegd heb.’
De behandelingen hielpen een handje om meer te praten, te communiceren en de gevoelens daadwerkelijk te voelen. Ze wordt er steeds beter in. Ze heeft bij Life Goals het voetballen, dat ze vroeger al deed, ook weer opgepakt. Dat hielp enorm, vertelt ze, vooral de gesprekjes en communicatie tussendoor en tijdens de wedstrijden. Kleine vragen als: hoe voel je je, maken het verschil, volgens Liesbeth.
Door constant stil te staan bij je gevoel leer je veel over jezelf. Liesbeth weet bijvoorbeeld dat ze best perfectionistisch is en dat ze daar soms onzeker van wordt. Zij en haar teamgenoten van Yulius helpen elkaar bij die dingen. Of ze dan winnen of niet, maakt allemaal niet meer zoveel uit. ‘Je bent gewoon hoe je bent. Al verliezen we met 20-0, hey, we hebben lekker gevoetbald vandaag.’
Verder in de sport
Manuela Louhenapessy is Liesbeths coach bij Life Goals. Een paar jaar geleden zei ze: ik heb je genomineerd voor de Homeless World Cup in Finland. Liesbeth had het niet meer. ‘Ik dacht: wooow, man, ik ga naar Finland. Ik was gewoon een klein kind dat een cadeau krijgt voor z’n verjaardag dat-ie al heel lang wilde hebben.’ De euforie moest helaas gauw plaatsmaken voor teleurstelling omdat de Homeless World Cup niet door kon gaan door corona. Lachend: ‘Heb ik weer zitten huilen als een klein meisje.’
Liesbeth wil verder in de sport. Zeker nu ze de cursus tot Maatschappelijk Sportcoach bij Life Goals heeft afgerond. Ze wil weer ‘een functie in de maatschappij’ en dat zou zomaar als Maatschappelijk Sportcoach kunnen zijn. Vooral kinderen wil ze coachen want, zegt ze, ‘sommige kinderen hebben het niet fijn thuis. Juist zij moeten buiten en met andere kinderen kunnen sporten. Het liefst krijg je dat van je ouders, maar sommige ouders kunnen dat niet bieden.’
Op weg naar beter
Om uit te leggen van hoe ver ze gekomen is, gebruikt Liesbeth veel beeldspraak. Ze gebruikt de bioscoop als metafoor om haar momenten van ‘derealisatie’ te beschrijven, waarbij het is alsof je buiten jezelf treedt en je jezelf aanschouwt. ‘Je zit vast in de bioscoop en je zit van een afstand naar jezelf te kijken. Op een gegeven moment zit je op de eerste rij en dan ineens er middenin. Heel heftig.’ Als je kijkt naar een film van jezelf zijn sommige normale dingen onmogelijk. Zoals autorijden.
Na vier jaar niet te hebben kunnen autorijden, rijdt Liesbeth weer en is ze op weg naar beter. Ze kocht een jaar geleden voor haar eigen verjaardag een cadeautje voor zichzelf: een tweedehands bakkie. Een bewuste zelffelicitatie en beloning voor de mooie stappen, lijkt het. Daar kunnen veel mensen nog wat van leren.